Zasady horyzontalne
Każdy projekt współfinansowany z funduszy europejskich musi być zgodny z zasadami horyzontalnymi.
Przestrzegania deklarowanych zasad horyzontalnych mogą pilnować również Komitety Monitorujące. W perspektywie 2021-2027 obowiązują cztery główne zasady. Poniżej zamieszczamy szczegóły każdej z nich.
Zasada równości kobiet i mężczyzn
Zasada równości kobiet i mężczyzn jest jedną z naczelnych i podstawowych zasad horyzontalnych w UE.
Artykuł 3 Traktatu o Unii Europejskiej: Unia Europejska „zwalcza wykluczenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka”.
Artykuł 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: „Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń”.
Zasada równości kobiet i mężczyzn polega na zapewnieniu sytuacji, w której kobietom i mężczyznom przypisuje
się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają oni równy dostęp do korzystania
z zasobów (np. środki finansowe, szanse rozwoju). Zasada ta ma gwarantować możliwość wyboru drogi życiowej
bez ograniczeń wynikających ze stereotypów płci. Zasada ta uwzględnia również perspektywy płci w głównym
nurcie wszystkich procesów i działań w ramach programów.
Zasada równości szans i niedyskryminacji
Przestrzeganie zasady równości szans i niedyskryminacji oznacza wdrożenie działań umożliwiających wszystkim osobom sprawiedliwe i pełne uczestnictwo we wszystkich dziedzinach życia, bez względu na ich płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (KPP)
KPP to zbiór najważniejszych praw człowieka i wolności obywatelskich. Potwierdza ona katalog praw człowieka wywodzący się z tradycji prawodawstwa międzynarodowego i umów międzynarodowych dotyczących praw człowieka, których stronami są państwa członkowskie UE.
Każdy projekt powinien być realizowany z poszanowaniem praw określonych w Karcie Praw Podstawowych. Należą do nich:
- poszanowanie godności osoby ludzkiej,
- wolność,
- demokracja,
- równość,
- państwo prawne,
- poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.
Z tych zasad wynika jednocześnie bezpośredni zakaz dyskryminacji, tj. nieuprawnionego wykluczania, różnicowania lub ograniczania w ramach podejmowanych działań projektowych jakichkolwiek osób ze względu na takie przesłanki jak płeć, rasa, pochodzenie etniczne, religia, światopogląd, niepełnosprawność, wiek, orientacja seksualna.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej – język polski, plik PDF.
Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON)
KPON jest umową międzynarodową ONZ dotyczącą praw człowieka, której celem jest ochrona praw i godności osób z niepełnosprawnościami. W Konwencji znajdują się zapisy określające sposób, w jaki należy respektować prawa osób z różnymi niepełnosprawnościami oraz jak tworzyć realia życia społecznego, gospodarczego, politycznego i kulturalnego, aby spełniały kryteria dostępności dla osób z różnymi potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności.
Projekt ma obowiązek zapewniać dostępność produktów przedsięwzięcia dla osób z niepełnosprawnościami.
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych – język polski, treść tekstowa na stronie www.
Zasada zrównoważonego rozwoju
Realizacja zasady zrównoważonego rozwoju oznacza zaspokajanie potrzeb współczesności w taki sposób, aby nie ograniczać możliwości przyszłych pokoleń. Zrównoważony rozwój obejmuje aspekty gospodarcze, społeczne i środowiskowe. Każdy projekt, stosownie do swojego charakteru, powinien służyć zachowaniu, ochronie i poprawie jakości środowiska, ochronie zdrowia ludzkiego, ostrożnemu i racjonalnemu wykorzystaniu zasobów naturalnych, zwalczania negatywnych skutków zmian klimatu.
Zgodność z zasadą zrównoważonego rozwoju przejawia się w szczególności wtedy, gdy projekt:
- uwzględnia wymogi ochrony środowiska i efektywnego gospodarowania zasobami,
- buduje niezawodną, zrównoważoną, trwałą i stabilną infrastrukturę dobrej jakości,
- wdraża zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi,
- zachowuje i rozwija zieloną infrastrukturę, zwłaszcza drzewa, w całym cyklu projektowym, m.in. przez stosowanie standardów ochrony zieleni,
- promuje praktyki w zakresie zielonych zamówień publicznych, zgodnie z polityką i priorytetami krajowymi.
Zasada DNSH, czyli „nie czyń poważnych szkód”
Zasada DNSH (z angielskiego Do No Significant Harm), inaczej zasada „nie czyń poważnych szkód”, jest elementem zasady zrównoważonego rozwoju.
Zasadę „nie czyń poważnych szkód” zdefiniowano dla sześciu celów środowiskowych. Czynienie poważnej szkody występuje, gdy projekt:
- prowadzi do znaczących emisji gazów cieplarnianych,
- prowadzi do nasilenia niekorzystnych skutków obecnych i przyszłych warunków klimatycznych,
- szkodzi dobremu stanowi ekologicznemu wód powierzchniowych (np. rzeki, jeziora, sztucznego zbiornika wodnego), wód podziemnych i wód morskich,
- prowadzi do znaczącego braku efektywności w wykorzystywaniu materiałów lub zasobów naturalnych (np. nieodnawialne źródła energii, surowce, woda i grunty) na co najmniej jednym z etapów cyklu życia produktów. Dotyczy to również trwałości produktów, możliwości ich naprawy, ulepszenia, ponownego użycia lub recyklingu.
- prowadzi do znaczącego wzrostu emisji zanieczyszczeń do powietrza, wody lub ziemi w porównaniu z sytuacją sprzed rozpoczęcia tej działalności,
- szkodzi dobremu stanowi i odporności ekosystemów, jest szkodliwa dla stanu zachowania siedlisk i gatunków, w tym siedlisk i gatunków objętych zakresem zainteresowania Unii Europejskiej.
Zapisz się do Sieci!
Wypełnij formularz
Kalendarz wydarzeń Komitetów Monitorujących i Sieci OFOP ds. partnerstwa i FE
Wspierają nas
